به گزارش خبرنگار مهر، کوچ نشینی کهن ترین شیوه زیست بشر است که پابرجا بودن آن تا عصر حاضر از بزرگ ترین جاذبه‌های این شیوه معیشت است و همین شیوه خاص زندگی سبب شده ایلات و عشایر دیدنی ترین جاذبه عصر تکنولوژی لقب بگیرند.
بارزترین مشخصه ایلات و عشایر شیوه زیست آنان است
بارزترین مشخصه ایلات و عشایر شیوه زیست آنان است که برخلاف یکجانشینان روستایی و شهری، در کوچ و نقل و انتقال دایمی سیاه چادرها و رمه‌های خود هستند.
عشایر کوچ رو که یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری فرهنگی به شمار می‌آیند در همه نقاط ایران در حوزه‌های غرب و جنوب غرب، شرق و جنوب شرق، شمال غرب، شمال شرق و مرکزی ایران ایلات و عشایر پراکنده شده اند.
جامعه عشایری با عنایت به ظرفیت های قابل توجه اقتصادی کشور از جمله دارا بودن بیش از 25 درصد از دام کشور، تولید بیش از 20 درصد پروتئین مرتبط با دام و تولید سالانه 180 هزار تن گوشت قرمز و تولید 35 درصد صنایع دستی کشور و اختصاص 30 درصد از سهم صادرات صنایع دستی به خود و بسیاری توانمندی‌های دیگر از نظر جایگاه سیاسی و اجتماعی، عشایر همواره در خدمت فرهنگ و اقتصاد و سیاست مردم کشور بوده است.
عشایر همدان به صورت دامداران متحرک زندگی خود را می‌گذرانند
عشایر استان همدان تقریباً متفاوت از استان‌های دیگر بوده و به صورت دامداران متحرک زندگی خود را می‌گذرانند و اکثر قریب به اتفاق آنها تمایل به اسکان در مناطق مستعد عشایری مانند قلعه آقابیک، قرق بهار، قشلاق دهنو دارند.
عشایر کوچنده استان همدان در قالب گروه‌های متشکل از ایلات ترکاشوند، ترک یارم طاقلو، جمهور (جمیر) و طوایف مستقل (شاهسون، مگسه، بنفشه خزایی و زوله) مدت زمانی از بهار و فصل تابستان را در 72 نقطه ییلاقی استان سپری می‌کنند و عشایر این استان در هشت شهرستان اسدآباد، بهار، تویسرکان، ملایر، نهاوند، فامنین، رزن و همدان توزیع شده‌اند.
اتکای جامعه عشایری به دامداری به دلیل پایین آمدن تعداد متوسط دامی که قرار است یک خانواده با آن اداره بشود (حدود 236 رأس) و همچنین فقر مراتع و از طرفی پایین آمدن تعداد دام، پایین بودن نرخ سود سرمایه در تولیدات دامی و غیردامی، کوچ و اثرات آن در کاهش وزن دام‌ها به ویژه دام داشتی، افزایش هزینه‌های تولید در همه زمینه‌ها و عدم بهره‌مندی عشایر از سایر منابع درآمدی، جایگاه تولیدی آنان را دچار مشکل کرده است که در نهایت میزان ریسک را بالا برده و ادامه فعالیت و سرمایه گذاری در این بخش را هم پایین آورده است.
جامعه عشایری استان همدان به شدت از بحران‌ها و حوادث اثر می پذیرد
همچنین جامعه عشایری استان همدان به شدت متأثر از بحران‌ها و حوادثی است که به دلیل وابسته بودن عشایر به آب و مرتع و با بروز خشکسالی‌ها، سرمازدگی، سیل، طوفان که هر سال حداقل چندین مورد در مناطق عشایری اتفاق می‌افتد با آن مواجه هستند.
بر همین اساس طرح نیازها و اقداماتی که در این موقعیت‌ها برای جامعه عشایری پیش می‌آید، با وجود مراجع متعدد تصمیم‌گیری و بوروکراسی، مسیر کم نتیجه‌ای بوده است.
در استان همدان افرون بر 12 هزار و 500 خانواده عشایر وجود دارد که این امر می‌طلبد در حوزه‌خدمات‌رسانی خصوصآ در حوزه فرهنگی توجه بیشتری به این قشر محروم جامعه صورت گیرد.
عشایر اگر چه به ظاهر تعدادشان در بین جوامع روستایی و شهری در اقلیت‌اند اما بیشترین اثرگذاری را داشته و وفاداری خود را به نظام و انقلاب در تمامی صحنه‌های نظام نشان داده‌اند.
مشکل کم‌آبی و نبود منابع آبی یکی از مشکلات اساسی است که در چند سال اخیر گریبانگیر روستاییان و مناطق عشایری تمام نقاط کشور خصوصآ این استان شده است لذا همت و تلاش مسئولان برای بررسی مشکلات این قشر محروم و همچنین تلاش برای برطرف کردن مشکلات آنها ضروری است.
مشکل کمبود اعتبار اصلی ترین مشکل در تامین آب آشامیدنی عشایر همدان است
حمزه علی یزدانی با بیان اینکه مشکل کمبود اعتبار اصلی ترین مشکل در تامین آب آشامیدنی عشایر استان است،افزود به دلیل مشخص نشدن وضعیت بودجه نیاز اعتباری برای تامین آب عشایر استان همدان مشخص نشده است.
مدیر امور عشایر استان همدان اضافه کرد: هم اکنون چند دستگاه تانکر چرخ دار و دو هزار لیتری به منظور تامین آب در اختیار عشایر استان قرار گرفته است.
مدیر امور عشایر استان همدان همچنین خشکسالی را از دیگر مشکلات عشایر دانست و افزود: به دلیل کاهش سطح ایستایی آب و بروز خشکسالی باید مسئولان اعتبار کافی برای آبرسانی سیار به عشایر تخصیص دهند.
وی با اشاره به اینکه مشکل کم آبی کاهش سطح تولید و درآمد اقتصادی عشایر استان همدان را موجب می شود، اظهار داشت: به همین منظور و برای رفع مشکل کم آبی در مناطق عشایری استان همدان باید علاوه بر بهسازی چشمه ها و حفر و تجهیز چاه‌ها، از طریق تانکرهای ثابت و سایر حمل آب دراین مناطق بخشی از مشکل عشایر را حل کنیم.
مدیرکل امور عشایری همدان با بیان اینکه کوچ بهاره دو هزار و 500 خانوار عشایر با جمعیتی افزون بر 12 هزار و 500 نفر و 470 هزار رأس دام آغاز شده است، گفت: عشایر استان همدان از چهار ایل و 24 طایفه مستقل تشکیل شده است.
کوچ بهاره عشایر همدان آغاز شده است
وی با بیان اینکه با آغاز کوچ بهاره 470 هزار رأس دام عشایر از دهم اردیبهشت‌ماه وارد مراتع استان همدان شده اند، ادامه داد: عشایر پس از گذراندن فصل قشلاق با طی کردن صدها کیلومتر مسافت مسیر طولانی کوچ، برای استقرار در مناطق ییلاقی و اتراق‌گاه‌های خود وارد استان همدان می‌شوند.
وی با بیان اینکه عشایر همدان تا پایان مهرماه امسال در مراتع استان همدان مستقر خواهند شد، عنوان کرد: آبرسانی سیار به منطقه قشلاق در مدتی که عشایر در آنجا حضور داشتند از جمله اقدامات بوده است.
وی با اشاره به قانون زمان‌بندی کوچ عنوان کرد: رعایت تقویم کوچ از الزاماتی است که باید همیشه مدنظر عشایر باشد.
با رعایت تقویم کوچ فرصت کافی برای رشد مراتع فراهم می‌شود
یزدانی با اشاره به اینکه با رعایت تقویم کوچ فرصت کافی برای رشد مراتع فراهم می‌شود که این امر در وهله نخست به سود عشایر است، بیان داشت: تعداد دام‌های عشایر بیش از ظرفیت مراتع استان است و باید در این زمینه عشایر استان همدان با برقراری تعادل بین دام و مرتع در راستای بالا بردن کیفیت دام‌ها تلاش کنند.
وی ایمن نبودن مسیرهای کوچ عشایر را از دیگر مشکلات این قشر برشمرد و گفت: توصیه می‌شود عشایر استان از مناطق صعب‌العبور و پرتگاه‌ها تردد نکنند، چرا که به دلیل سوانح و حوادثی که در مسیر کوچ آنها را تهدید می‌کند احتمال تلفات دامی و جانی خود عشایر در این مسیرها وجود دارد.
مسیرهای کوچ رو در همدان تخریب شده است
وی یادآور شد: مسیرهایی که در استان همدان عشایر در آنها تردد می‌کردند توسط کشاورزان و کارخانجات مورد بهره‌برداری قرار گرفته است و این امر باعث شده عشایر برای تردد از خودرو استفاده کنند که این اقدام نیز باعث می‌شود آنها زودتر ییلاق و قشلاق کنند و این نیز مشکلاتی را در پی دارد.
تمامی ارگانها و دستگاه‌های اجرایی در مقابل جامعه عشایر مسئولند
وی اظهار داشت: تمامی ارگانها و دستگاه‌های اجرایی در مقابل جامعه عشایر مسئولند و باید در راستای خدمت رسانی به آنها به وظایف خود عمل کنند.
وی اسکان عشایر در روستاهای خالی از سکنه را از راهکارهای مهم دانست و گفت: میتوان با هماهنگی‌ها و ساز و کارهای حقوقی و رضایتمندی روستاییان عشایر را در این روستاها مستقر کرد.
استاندار همدان نیز در نشستی در خصوص مشکلات عشایر استان همدان به بی سواد بودن درصدی از عشایر این استان اشاره و با تاکید بر تعیین معلم همراه برای عشایر این استان گفت: باید برای رفع بیسوادی در استان راه حل اساسی ارائه شود.
علی محمد آزاد افزود: با وجود گذشت حدود 30 سال فعالیت در حوزه بیسوادی،اما نرخ بیسوادی همچنان در کشور بالا است.
وی با ابراز نگرانی از وجود بیسوادی در جامعه گفت: همه ارگانها و دستگاه های مرتبط باید برنامه ریزی های لازم را برای ریشه کنی بیسوادی در استان همدان انجام دهند.
قشر زیادی از عشایر استان همدان و روستاییان در بیسوادی به سر می برند
آزاد با اشاره به اینکه قشر زیادی از عشایر استان همدان و روستاییان در بیسوادی به سر می برند، اظهار کرد: راه حل های اساسی باید برای جلوگیری از ورود بیسوادی به استان همدان ارائه و اجرا شود.
وی با اشاره به اینکه میتوان از دهیاران و اعضای شوراها برای شناسایی افراد بیسواد استفاده کرد، عنوان کرد: هنگامیکه تعداد افراد بیسواد مشخص شد، باید به دنبال راه حل اصولی برای ریشه کنی بیسوادی بود.
رئیس ثبت احوال شهرستان همدان نیز از اضافه شدن سالانه 140 نفر به آمار بیسوادان عشایر استان همدان اظهار نگرانی کرد.
سالانه140 نفر به آمار بیسوادان افزوده می‌شود
علی زمانی عنوان کرد: باید آمار جدید برای تعداد بیسوادان گزارش شود چرا که آمار فعلی مربوط به سرشماری‌های سال‌های گذشته بوده و هر سال به طور میانگین 140 نفر به آمار بیسوادان افزوده می‌شود.
کارشناس امور عشایر استان همدان نیز از بیسوادی پنج هزار و 259 نفر از مجموعه عشایر خبر داد و افزود: از این تعداد سه هزار و 115 نفر مرد و دو هزار و 144 نفر زن هستند.
امامعلی کرمی عنوان کرد: در آمار به دست آمده چهار هزار و 363 نفر بین 10 تا 49 سال بوده و بین سنین شش تا 9 سال نیز 896 نفر بیسواد هستند.
وی اضافه کرد: مجموعه امور عشایر تمامی شرایط را برای امور تحصیلی دانش‌آموزان فراهم می‌کند چرا که آمار بیسوادی در بین عشایر بالاست.
با این تفاسر پرواضح است که باید برای حل مشکلات عشایر استان همدان کمر همت بست تا این سرمایه ارزشمند رفته رفته فراموش نشود و سندی ماندگار برای این دیار باقی بماند.
نظر شما